Ang Akong Reaksyon Bahin sa mga Cebuanong Pulong na Nabawi ni Pigafetta Pag-1521

Pagbasa nako sa lista sa mga pulong, nalingaw ako ug na-interesado. Karun pa nako nakuha ang ideya kon gi-unsa pagtubo sa Cebuanong pulong sukad sa pagka-imbento niini. Ang una nakong nabantayan mao ang karaang mga pulong, nagpakita sa impluwensya sa mga Kastila kanato kay Kinastila ang pagtitik niini. Sanglitanan ang pulong na candin(kanding) ug acin(asin).

Daghan pud nga karaang Cebuanong pulong ang masabtan kon unsa ang ilang buot ipasabot miskin dili pa nimo tanawon ang mga bag-ong versions niini kay gamay ra ang kalahian sa ilang pagtitik. Sama niini ang tuhud(tuhod), babui(baboy), dudlo(tudlo), ug ilon(ilong).

Ako pud namatuod nga aduna ta'y mga pulong karon nga pareho gihapon sa mga pulong nga gigamit sauna. Wala'y nausab niini gikan sauna hangtud karon sama sa baba, uliman, ug lubi. Apan, aduna pud nga mga pulong sauna nga dako kaayo ang kalahi sa pag-gamit niini kaniadto ug mahibulong ta sa dakong pagbag-o niini karon. Sama ining mga pulong mao ang paranpaon(babaye), butan(puthaw), missamis(sudlay).

Kaulhian, akong nadiskubre nga aduna'y mga Cebuanong pulong sauna nga miskin gipang-ilisan na sila sa bag-ong Cebuano, gipadayon gihapon kini ug gamit sa mga tawo. Sama niini ang mga pulong nga marica(ngari), ug guay(dagway). Madunggan gihapon nako kining mga karaang pulong miskin aduna na'y mga bag-ong versions niini karon.

Paghuman nako ug pagkasayod niining tanan, mas nidako ang akong pagtamud sa Cebuanong sinultian. Akong nasayran nga gayod, adunahan ang atong lingguwahe. Gitagana niini ang nagkalain-laing kolor sa atong kultura ug kasaysayan. Mapasalamaton ako sa atong mga kagikanan kay sila ang naningkamut sa pag-ugmad sa atong pulong. Kon wala nila gisugdan ang paghulma sa Cebuanong sinultian, wala ta'y atong kaugalingon lingguwahe karon ug dili malig-on ang atong katilingban.

Sa katapusan, ganahan nako ihagit ang akong mga kaabing Cebuano nga atong himuong usa ka bahandi ang atong sinultian; busa, dapat ni natong hatagan ug dakong pagtagad. Daghan kaayog gi-agian ang atong lingguwahe para kanatong mga Cebuano, mao na isip mga alagad sa atong nasod, kinahanglan ni nato pakitaan ug importansya ug pagmahal. Larga, Sugbo!